Мультикультурализм сярысь малпанъёс

    Россиын выжыяськемын 190-лэсь ятыр калыкъёс, соос татын кемалась уло ни бере, асьсэ музъем вылазы асьсэзыз кузёен лыдъяло. Культуразэс асьсэос азинто, нош сурало ӵемысь ӟученыз гинэ. Тросэз тодосчиос пусъё: мультикультурализм Россие ӧс усьтыны уз быгаты. Уго милям татын валтӥсь интыын — ӟуч культура, нош выжы калыкъёс со вӧзын ас понназы уло. Но лыдъян-чотанысь адӟиськом, выжы калыкъёс арысь аре кулэсмо, нош мукет кунъёсысь вуэм калыкъёслэн лыдзы будэ. Кылсярысь, удмуртъёс, 2002-тӥ арысен кутскыса, 2010-тӥ арозь 13 процентлы кулэсмиллям, нош англичанинъёс 79 процентлы йылӥллям.

    Котькуд адямилы, соин валче быдэс калыклы азинскыны тросгес луонлык сёто туала амалъёс, вотэс. Интернет сура вань культураосты. Солы луыса ик удмурт культура тунсыко луэ мукет калыкъёслы но. Тӥни кытын улэ зэмос мультикультурализм!

    Кылсярысь, Ижысь Александра Гладыш суреда удмурт дэремен нылъёсты аниме амалэн но ужъёссэ блогаз поттэ. Эстониысь Муш Нади Фейсбукын эстон кылын гожъя удмурт культура, удмурт ужрадъёс сярысь. Дарали Лели пыриське бигер-чуваш фестивальёсы, кылем арын со эшъёсыныз ӵош Чебоксарыын удмурт-чуваш культураослы сӥзем ужрад ортчытћз. Silent Woo Goore группа удмурт кылын кырӟа выжы калыкъёслэн Евровидениязы. Культураосты герӟась проектъёсыз вань тодмо культреггерлэн Павел Поздеевлэн но: удмурт дискотекаос, кытын чузъясько пӧртэм кылъёсын кырӟанъёс. Вань та проектъёсты тодэ вайыкум, йырам юан чилектӥз: этнофутуризм ӧвӧл меда мультикультурализмлэн оглюкетэз? Этнофутуризм но вашкала калык культураез воштэ, туала каре.

    Озьыен, Интернет асьмелэсь культурамес поттэ паськыт бусые, кытын огвакытэ уло пӧртэм культураос. Али соос ог-огенызы тодматско, кусып тупатыны выро. Азьланяз возьма мукет вамыш — сураськон. Али сурасько культура но сое азинтонъя амалъёс: удмурт культура уже кутэ туала амалъёсты, азьветлӥсьёс дунне дизайнэн, литератураен, оглом, искусствоен тодматско. Азьланяз сураськозы культурной кодъёс, одӥг луоз пӧртэм калыкъёслэн малпаськон ӧрзы.

    Но гадь тросаз шоканы кутскоз-а меда куке но мультикультурализм? Культураослы сураськыны уго трос дауръёс кулэ. Тодосчиос шуо ни: дунне вылын одӥг гинэ культура ноку уз луы. Уго, котьма кар, улон но, Интернет но азинско, одӥг кыл вылэ пыкиськыса, дуннеын — англи, Россиын — ӟуч. Но пыкиське-а Интернет англи но ӟуч культураос вылэ? Уг! Интернет кутэ кылэз гинэ. Кулэ-а милемлы огъя сюрес кузя мыныны, огъя культуралэн омыреныз шоканы? Городысь удмурт дискотекае удмурт дэремен гинэ мыныса, тон отын эксэй кышно кадь луиськод ке.